Σε μια εποχή, όπου η ανθρώπινη δραστηριότητα γνωρίζει την τελείωσή της μέσα από πολυάριθμα τεχνολογικά και επιστημονικά επιτεύγματα, γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στην έννοια της αξιοκρατίας, τόσο ως προς την χρησιμότητά της για την εύρυθμη λειτουργία της κοινωνίας, όσο και για την εκτεταμένη προσπάθεια που γίνεται για να βρεθεί στο περιθώριο. Πραγματικά αν και η ύπαρξη αξιοκρατίας προϋποθέτει ορθή και εύνομη πορεία του κοινωνικού συνόλου, η συστηματική παρουσία εξωγενών παραγόντων, η οποία επιτεύχθηκε χάρη στην παντελή αδράνεια του ανθρώπου, έχει συνεισφέρει στη δημιουργία πολλαπλών προβλημάτων καθιστώντας το μέλλον ως ανασφαλές και δυσοίωνο.

Αρχικά με τον όρο αξιοκρατία εννοείται η έννοια κατά την οποία η ανάληψη εργασιακών θέσεων ή υποχρεώσεων πραγματοποιείται από άτομα, τα οποία κατέχουν τα ανάλογα προσόντα και ικανότητες, τόσο σωματικές, όσο πνευματικές. Η αξιοκρατία δίκαια έχει λάβει τον χαρακτηρισμό του θεσμού, δηλαδή έχει λάβει την μορφή κοινωνικής κατάστασης που δημιουργεί δικαιώματα ή υποχρεώσεις στο κοινωνικό σύνολο.

Το άτομο μάθαινει να σέβεται την κοινωνική ιεραρχία. Επιλέγει τα κατάλληλα πρότυπα, από την μικρή ακόμη ηλικία, βελτιώνοντας, τόσο την εικόνα του, όσο και τα προσόντα του. Διαισθάνεται και παρατηρεί τις καταστάσεις που επικρατούν , γι'αυτό το λόγο μετά από εντατική προετοιμασία επιζητά το καλύτερο μετατρέποντας τις δυνατότητές του σε ικανότητες. Αφομοιώνει έννοιες όπως αυτή του συναγωνισμού με θεμιτά μέσα, του σεβασμού απέναντι στον συνάνθρωπο και στο ευρύτερο σύνολο. Αποφεύγει έννοιες όπως αυτή του εγωϊσμού, ζηλοφθονίας και αλαζονείας, οι οποίες τον ζημιώνουν ανεπανόρθωτα απέναντι στους συνανθρώπους του, μαθαίνει να επικοινωνεί, να ανταλλάσσει ιδέες και απόψεις και γενικότερα να κοινωνικοποιείται.

Με αυτό τον τρόπο επιβραβεύεται η ανθρώπινη προσπάθεια και επιπλέον εξυψώνεται το δημοκρατικό πνεύμα. Δίκαια λοιπόν χαρακτηρίστηκε η αξιοκρατία ως θεμέλιο της δημοκρατίας και της ισονομίας μεταξύ των ανθρώπων.

Επιπλέον η κοινωνία με την ύπαρξη πνεύματος αξιοκρατίας ενδυναμώνεται, αντιστέκεται στα προβλήματα τα οποία προκαλούν την εμφάνισή τους σε καθημερινή βάση. Με την ύπαρξη ατόμων άξιων ως προς την επιτέλεση σημαντικού και προσοδοφόρου έργου, η ο παράγων κοινωνία αποκτά συνοχή και διάθεση για προοδευτική δημιουργία. Επικρατεί κλίμα διαπροσωπικής αλληλεγγύης και ευγενούς άμιλλας στους κόλπους της, η ισονομία και η δικαιοσύνη διατηρούν αυτό το κλίμα σε ικανοποιητικά επίπεδα γεγονός που ωθεί τον καθένα στην διαπίστωση οτι πρόκειται για ένα θρίαμβο του ανθρώπινου παράγοντα σε συλλογικό επίπεδο.

Βέβαια είναι αξιομνημόνευτο το γεγονός της πραγματοποίησης κοινωνικών φαινομένων, τα οποία ακολουθούν μια εξελιγκτική πορεία χαρακτηριζόμενη από αμείωτη ένταση. Το καταναλωτικό πνεύμα της εποχής παρεμποδίζει την άμεση επίτευξη στόχων κάτω από αξιοκρατικές παραμέτρους. Το χρήμα υπερνικά τις ανθρώπινες αξίες, θεωρείται υπεράνω ικανοτήτων και πνευματικών εφοδίων, γίνεται εξουσιαστής των πάντων. Η ευνοιοκρατία και ο νεποτισμός απομακρύνουν και συγχρόνως υποβαθμίζουν την έννοια της αξιοκρατίας. Η οικογενειοκρατία και η στιγνή ρουσφετολογία με πολιτικές σκοπιμότητες αποτελούν τους κύριους ρυθμιστές του κοινωνικού βίου. Σε γενικές γραμμές παρατηρείται μια διαρκής συγχώνευση προβλημάτων η οποία καθίσταται απροσδιόριστη. Δυστυχώς η τραγική ειρωνεία είναι οτι η πολιτική αυτή της αδικίας, της "λάσπης" και της αναξιοκρατίας γνωρίζει ιδιαίτερη άνθηση και στην ελληνική πραγματικότητα.

Αποθαρρυντικές προβλέψεις; Απλά πρόκειται για μια εκτεταμένη συλλογιστική πορεία, η οποία γεννήθηκε μέσα απο τα δεδομένα της σημερινής εποχής. Ο κίνδυνος για μια ενδεχόμενη κοινωνική αποδιοργάνωση στο εγγενές μέλλον ωθεί τον κάθε άρτια συνειδητοποιημένο άνθρωπο σε παρόμοιους συλλογισμούς.